Image by Victoria_Watercolor from Pixabay
Nabycie własności wskutek długotrwałego korzystania z cudzej nieruchomości wymaga spełnienia ustawowych przesłanek niezbędnych do zasiedzenia a w przypadku służebności drogi koniecznej wymagane jest także dodatkowo korzystanie widocznego i trwałego urządzenia. Dodatkowym, niezbędnym ustawowym kryterium jest konieczność, by widoczne i trwałe urządzenie zostało zbudowane przez posiadacza samoistnego- osobę korzystającą z cudzej nieruchomości.
Służebność drogi koniecznej jest istotnym ograniczeniem nieruchomości, dlatego każdorazowo okolicznościach sprawy sąd bada szczegółowo spełnienie przesłanek ustawowych.
Jak wskazano w glosie do Uchwaly Sądu Najwyższego: „Pojęcie urządzenia w rozumieniu art. 292 k.c. nie może być […] ograniczone w żadnym razie do definicji języka potocznego, według której za urządzenie nie mogłaby być uznana wybudowana droga służąca wykonywaniu np. służebności przejazdu, nasypy, groble, mosty[1]”. Ponadto, w doktrynie wskazano także, iż: ” Założenie trwałego i widocznego urządzenia ma stanowić ostrzeżenie dla zainteresowanego właściciela, że jeżeli będzie dalej tolerował korzystanie z jego nieruchomości, może dojść do jej obciążenia. Fakt, że właściciel nie korzysta przez długi czas z przysługującej mu ochrony, pozwala przyjąć, że aprobuje istniejący stan faktyczny[2]”.
Zasiedzenie drogi – kiedy można zasiedzieć?
Nabyć własność służebności drogi konieczne można tylko wtedy, gdy korzysta się z cudzego gruntu w taki sposób jak czyni to osoba, której przysługuje uprawnienie z tytułu służebności.
Często pojawiającym się w sporze dotyczącym ustanowienia służebności drogi koniecznej jest taki, że sąsiad użyczył gościnnie możliwość przejazdu do innej działki lub uczynił to dzięki swojej uprzejmości. W takiej sytuacji dochodzi do korzystania z drogi koniecznej w ramach prekarium.
Zasiedzenie drogi gminnej/wewnętrznej/drogi koniecznej.
Drogi publiczne zostały wyłączone przez ustawę o drogach publicznych z obrotu i nie mogą stanowić przedmiotu zasiedzenia. Zatem każda osoba korzystająca z nieruchomości posiadającej status drogi gminnej, nawet jeżeli czyni to przez wymagany ustawą okres czasu, nie będzie miała możliwości nabycia jej na własność w drodze zasiedzenia.
Inaczej sprawa wygląda jeśli chodzi o drogę wewnętrzną, która powstała wskutek długotrwałego korzystania z cudzej nieruchomości, stanowiącej działkę gruntu. W tym przypadku możliwe jest wykazanie spełnienia ustawowych przesłanek i wnioskowanie o stwierdzenie nabycia służebności gruntowej drogi koniecznej w drodze zasiedzenia.
Zasiedzenie drogi – ile trwa?
Jak wskazuje art. 292 kodeksu cywilnego: „Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio”. Oznacza to, iż dla nabycia służebności drogi koniecznej wymagane jest wykazanie upływu 20 lat w dobrej wierze, a gdy nabycie następuje w złej wierze upływ 30 lat korzystania z cudzego gruntu w sposób widoczny dla otoczenia.
Dodatkowo do ostatecznego uzyskania korzystnego dla wnioskodawcy postanowienia uwzględnić należy czas trwania postępowania. Postępowania o zasiedzenie ze swojej istoty są postępowaniami trwającymi długo. Dodatkowo czynnik czasu trwania postępowania wydłuża przygotowanie opinii przez biegłych sądowych. Opinie z kolei dostarczają pola, do składania do nich zarzutów, a także wniosków o sporządzenie opinii przez innych biegłych.
Zasiedzenie drogi – ile kosztuje?
Uzyskanie postanowienia sądowego w przedmiocie nabycia służebności drogi koniecznej wiąże się z koniecznością poniesienia opłaty sądowej wynoszącej 200 zł, opłat związanych z koniecznością powołania biegłych sądowych, ogłoszeń, opłat skarbowych celem uzyskania niezbędnych dokumentów oraz wynagrodzenie adwokata prowadzącego sprawę o zasiedzenie.
[1] G. Wolak, Zasiedzenie służebności gruntowej. Glosa do uchwały SN z dnia 9 sierpnia 2011 r., III CZP 10/11, PS 2012, nr 4, s. 117-125.
[2] G. Wolak, Zasiedzenie służebności gruntowej. Glosa do uchwały SN z dnia 9 sierpnia 2011 r., III CZP 10/11, PS 2012, nr 4, s. 117-125.
