Zarząd majątkiem przez opiekuna prawnego

Podstawę prawna zarządu majątkiem małoletniego dziecka jest art. 101 kro stanowiący, iż:

• Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską.
• Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku.
• Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.

Powyższe oznacza, iż rodzice mogą wykonywać zarząd majątkiem dziecka w ramach czynności zwykłego zarządu. Każda czynność, którą rodzice chcieliby podjąć, która przekracza zarząd zwykłego zarządu wymaga zgody sądu opiekuńczego.

Do czynności przekraczających zwykły zarząd majątkiem małoletniego należą:

• Sprzedaż nieruchomości nabytej przez dziecko w drodze spadku,
• Sprzedaż udziału w nieruchomości ze spadku;
• Nabycie mieszkania spółdzielczo-własnościowego do majątku dziecka;
• Darowizna dla dziecka wraz z obciążeniem służebnością lub dożywociem.
• Odrzucenie spadku obciążonego długami.

Orzecznictwo sądowe:

A/ Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 30 września 2015 r., I SA/Ol 341/15, LEX nr 1929412: „[…] czynność polegająca na złożeniu w imieniu małoletniej wniosku o przyznanie pomocy na zalesianie na rok 2010 i wynikające z tej czynności konsekwencje wykraczały poza zakres czynności zwykłego zarządu. […] uwzględnienie przez organ I instancji wniosku o przyznanie płatności na rzecz małoletniej nie spowodowało, jak życzyłby sobie pełnomocnik, konwalidacji czynności prawnej, która od początku była nieważna z mocy prawa […] Sąd podziela przy tym stanowisko, że podjęte przez przedstawiciela małoletniej czynności skutkujące obciążeniem jej majątku zobowiązaniami i ryzykiem związanym z uzyskaniem pomocy na zalesianie, stanowiło przekroczenie zakresu zwykłego zarządu, o którym mowa w art. 101 § 3 k.r.i.o. Zgodnie z tym przepisem, rodzice jako przedstawiciele ustawowi małoletniego nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Czynnościami takimi nie było jednak samo złożenie wniosku o dopłatę, lecz skutki jakie wynikały z uwzględnienia tego wniosku i wydania decyzji o przyznania płatności. Doszło bowiem do zaciągnięcia przez małoletnią wieloletnich zobowiązań, konieczności ponoszenia wydatków i nakładów, a nade wszystko z ryzykiem (co wskazuje niniejsza sprawa) zwrotu otrzymanych płatności, obciążających majątek małoletniej oraz narażających ją na negatywne konsekwencje ewentualnych postępowań egzekucyjnych i windykacyjnych.”

B/ Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 21 stycznia 2015 r., II SA/Go 776/14, LEX nr 1643868: „[…] czynność prawna dotycząca majątku małoletniego, dokonana przez przedstawiciela ustawowego – bez uprzedniego zezwolenia sądu opiekuńczego wymaganego przez przepisy art. 101 § 3 i 156 k.r.o., jest nieważna i nie może być konwalidowana […] Skutkiem prawnym zawarcia umowy przekraczającej zwykły zarząd majątkiem małoletniego, bez zgody sądu rodzinnego i opiekuńczego, jest jej nieważność.”

C/ Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 15 stycznia 2015 r., II SA/Go 775/14, LEX nr 1643867: „[…] przekazanie gruntów na rzecz małoletniej D.Ś. na mocy umowy użyczenia wymagało uzyskania zgody sądu, o której mowa w art. 101 § 3 k.r.o. Zgodnie bowiem z ww. przepisem, rodzice jako przedstawiciele ustawowi, nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. […] po myśli art. 101 § 3 k.r.o., czynność prawna polegająca na zawarciu wskazanej powyżej umowy użyczenia nieruchomości rolnej wymagała uzyskania zezwolenia właściwego sądu rodzinnego i opiekuńczego, jako przekraczająca zwykły zarząd majątkiem małoletniej. […] Skutkiem prawnym zawarcia umowy przekraczającej zwykły zarząd majątkiem małoletniego, bez zgody sądu rodzinnego i opiekuńczego, jest jej nieważność.”

D/ Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 marca 2014 r., II GSK 2102/12, LEX nr 1447211: „[…] przy wykładni przewidzianego w art. 101 § 3 k.r.o. pojęcia czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka należy mieć na uwadze, że u podłoża tego przepisu leży dobro dziecka i ochrona jego interesów majątkowych. Zajęte w rozpoznawanej sprawie stanowisko potwierdza jednolite w tej mierze orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem SN, czynność prawna dotycząca majątku małoletniego, dokonana przez przedstawiciela ustawowego – bez uprzedniego zezwolenia sądu opiekuńczego wymaganego przez przepisy art. 101 § 3 i 156 k.r.o., jest nieważna i nie może być konwalidowana. W tych okolicznościach, umowa dzierżawy zawarta w dniu 7 marca 2011 r. była od początku nieważna jako sprzeczna z ustawą i nie podlegała konwalidacji.”

Sprzedaż nieruchomości przez opiekuna małoletniego.

Sprzedaż nieruchomości przez opiekuna reprezentującego małoletniego może nastąpić tylko po uzyskaniu zezwolenia sądu na dokonanie takiej czynności w formie Postanowienia. Dokumentu takiego będzie wymagał notariusz każdorazowo gdy ma być dokonana transakcja sprzedaży nieruchomości, co do której prawo własności przysługuje małoletniemu.

Sprzedaż nieruchomości osoby umieszczonej w DPS.

Sprzedaż nieruchomości należącej do osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, która znajduje się w DPS może nastąpić przez jej opiekuna prawnego. Opiekun prawny dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie ma na celu chronić interesy osobiste oraz majątek osoby, dla której opiekunem został ustanowiony.

Art. 175. Kro wskazuje, iż do opieki nad ubezwłasnowolnionym całkowicie stosuje się odpowiednio przepisy o opiece nad małoletnim z zachowaniem przepisów poniższych. Art.  176. Kro wskazuje, iż: „ Jeżeli wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem ubezwłasnowolnionego całkowicie powinien być ustanowiony przede wszystkim jego małżonek, a w braku tegoż – jego ojciec lub matka.

Opiekun prawny osoby ubezwłasnowolnionej może podejmować czynności prawne w imieniu ubezwłasnowolnionego, które mieszczą się w ramach czynności zwykłego zarządu. Dla czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu opiekun musi uzyskać zezwolenie sądu na jej dokonanie.

Na marginesie dodać należy, iż każda doniosła czynność prawna, przekraczająca zakres zwykłego zarządu, dokonana bez zezwolenia sądu rodzinnego jest bezwzględnie nieważna i nie ma możliwości jej konwalidowania.

Darowizna na rzecz osoby ubezwłasnowolnionej.

Dokonanie darowizny na rzecz osoby ubezwłasnowolnionej, w przeważającej większości poglądów doktryny, wymaga zezwolenia sądu rodzinnego na jej dokonanie. W szczególności, jeśli wraz z przysporzeniem do majątku osoby, dla której ustanowiony jest opiekun, połączone są czynności zobowiązujące.

Jak sprzedać nieruchomość gdy zarząd majątkiem sprawuje opiekun albo przedstawiciel ustawowy?

Sprzedaż nieruchomości gdy zarząd majątkiem sprawuje opiekun prawny wymaga podjęcia działań prawnych przez ustanowionego opiekuna- przedstawiciela ustawowego.

Uzyskanie zgody sądu na sprzedaż nieruchomości przez małoletniego.

Przedstawiciel ustawowy, który sprawuje zarząd nad majątkiem małoletniego powinien zwrócić się do sądu rodzinnego w celu uzyskania postanowienia sądu.

Jak napisać wniosek o zgodę sądu na sprzedaż nieruchomości przez małoletniego.

We wniosku składanym przez przedstawiciela prawnego istotne jest przede wszystkim uzasadnienie, które powinno wskazywać zasadność planowanych działań i wykazanie dlaczego działania te są w interesie małoletniego, któremu przysługuje prawo własności nieruchomości.

Wzór wniosku do sądu o wyrażenie przez sąd zgody na sprzedaż nieruchomości przez opiekuna prawnego należącej do małoletniego.

Wniosek do sądu o wyrażenie zgody na sprzedaż nieruchomości jest pismem procesowym i jak każde pismo procesowe powinien spełniać ustawowe wymogi formalne. Ponadto w piśmie należy zaprezentować swoje stanowisko, wskazać twierdzenia, dowody na poparcie twierdzeń oraz szczegółowo wniosek uzasadnić.

Wzór wniosku do sądu o wyrażenie przez Sad zgody na sprzedaż nieruchomości w imieniu małoletniego można pobrać tutaj.

Wzór wniosku do sądu o wyrażenie przez sąd zgody na sprzedaż nieruchomości przez opiekuna prawnego należącej do ubezwłasnowolnionego

Każde pismo kierowane do sądu, będące pismem procesowym powinno spełniać wymogi formalne, uregulowane w kodeksie postępowania cywilnego.

Wzór wniosku do sądu o wyrażenie przez Sad zgody na sprzedaż nieruchomości w imieniu ubezwłasnowolnionego całkowicie można pobrać tutaj.